معرفی انواع سازهای موسیقی ایرانی
در این مقاله به معرفی تعدادی از انواع سازهای موسیقی ایرانی می پردازیم و شما با خواندن این مقاله می توانید اطلاعات مفیدتری در مورد نحوه انتخاب این ساز و شرکت در کلاس های اموزش موسیقی در شیراز انخاب کنید.
انواع سازهای موسیقی ایرانی ، مورد استفاده در موسیقی دستگاهی ایران
تار
ساز تار شامل اجزای زیر می باشد:
پوست، کاسه طنینی، سیم گیر، سرپنجه، خرک، گوشی ها، دستان ها، شیطانک، دسته
تار متعلق به ساز های زهی مضرابی مقید می باشد که از پوست ، چوب ، استخوان ، فلز و زه در ساخت آن به کار برده شده است و حدود 95 سانتیمتر طول دارد. برای نواختن با این ابزار موسیقی نوازنده در حالت نشسته تار را به شکل افقی روی ران پای خود قرار داده و با مضرابی که در دستش وجود دارد شروع به ضربه زدن به سیم ها می کند.
این تار از 6 سیم فلزی تشکیل شده است که به طور معمول سیم های اول و دوم با همدیگر سیم های سوم و چهارم با هم کوک شده و در نهایت سیم 5 با سیم های اول و دوم هم صدا می شود و سیم ششم یک اکتاو بم تر سیم های اول و دوم کوک می شود.
سه تار
ساز سه تار نیز اجزای تشکیل دهنده شبیه به تار دارد که به شرح زیر می باشد:
دسته، صفه رو، گوشی ها، سین گیر، کاسه طنینی، خرک، سرپنجه، دستان ها، شیطانک
سه تار نیز جزو سازهای زهی مضرابی مقید است که در ساخت آن نیز از فلز ، چوب و نخ نایلون یا زه استفاده شده است. باید بدانید پیش از این سه تار را متعلق به خانواده تنبور می دانستند اما اکنون به ساز تار نزدیکتر می باشد. برای نواختن این ساز نوازنده در حالت نشسته سه تار را روی ران پا قرار داده و سر انگشتان دست چپ را در راستای دسته روی دستانها حرکت می دهد.
به خاطر وزن سبکی که سه تار دارد می توان به حالت ایستاده نیز آن را نواخت. این ساز دارای چهار سیم فلزی در ضخامت های متفاوت می باشد شنیده شده است درویشی سه تار نواز به نام مشتاق علی شاه سیم چهارم این ساز را به آن اضافه کرده و نوازندگان نام آشنا سیم چهارم این ساز را به اسم مشتاق می شناسند.
نت موسیقی سه تار با کلید سل خط دوم است و ناگفته نماند پهنای معمول صدای سه تار به سه اکتاو نزدیک می باشد.
یکی دیگر از انواع سازهای موسیقی ایرانی را می توان سنتور نامید.
سنتور
ساز سنتور تشکیل شده است از اجزایی همچون:
صفه رو، شیطانک،سیم گیر، گوشی ها، جعبه صوتی، پل ها، خرک و مفتول روی خرک، کلید کوک
ساز سنتور سازی از خانواده زهی مضرابی مطلق و به شکل ذوزنقه متساوی الساقین است که از فلز و چوب ساخته شده است. این ساز را به حالت نشسته طوریکه ضلع بزرگ آن مقابل نوازنده و به صورت افقی قرار دارد به وسیله دو مضراب چوبی توسط نوازنده نواخته می شود.
از چوب های محکمی همچون فوفل و گردو در ساخت این سنتور استفاده می شود های مختلفی برای سنتور تعریف شده اما به طور رایج سنتور معمولی دارای 9 خرک سل کوک می باشد.
72 سیم روی یک سنتور وجود دارد که محل قرار گیری 36 سیم آن به رنگ زرد در گروه های چهارتایی روی 9 خرک سمت راست می باشد و 36 تیم دیگر آن به رنگ سفید روی 9 خرک سمت چپ در گروه های 4 تایی قرار دارند.
این ساز به طور معمول یک نت بیشتر از سه اکتاو وسعت دارد و چنانچه پوزیسیون چهارم مورد استفاده قرار گیرد این پهنا بیشتر هم خواهد شد.سنتور در 3 پوزیسیون 27 صدا دارا است و نت نویسی آن با کلید سل خط دوم میسر است.
از انواع سنتور می توان به سنتور لاکوک ، سنتور کروماتیک ، سنتور معمولی سل کوک ، سنتور باس و همچنین سنتور کروماتیک بم اشاره کرد.
انواع سازهای موسیقی ایرانی، می توان ساز نی نامید.
ساز نی
جنس این ساز بادی کهن از گیاه نی به طول شش گره و هفت بند می باشد به خاطر همین به آن نام نی هفت بند نیز داده اند زمانی که این ساز نواخته می شود از دهانه آن هوا وارد شده و با انگشت گذاری روی سوراخ ها و تغییر فشار هوا صدا های متفاوتی ایجاد می شود وسعت معمول این ساز معروف تقریبا دو اکتاو و نیم می باشد.
وسعت نی چهار منطقه صوتی تقسیم می شود که آن چهار منطقه شامل صدای اوج ، صدای بم و بم تر ، صدای غیث و صدای پس غیث می باشد کلید سل خط دوم نیز نت نویسی آن را بر عهده دارد.
یکی دیگر از انواع سازهای موسیقی ایرانی کمانچه است.
کمانچه
اجزای اصلی کمانچه:
گوشی ها، پایه، دسته، سرپنجه، خرک، شیطانک، سیم گیر، کاسه طنینی، پوست
کمانچه نیز جزو آلات موسیقی ایرانی و متعلق به ساز های زهی آرشه ای مقید می باشد که از استخوان، پوست، چوب و فلز در ساخت آن استفاده شده است. طول آن تقریبا 75 سانتی متر از پایه فلزی تا صراحی است .نواختن این ساز در حالت نشسته و به صورت عمودی در دست چپ نوازنده انجام می شود .
چنانچه بخش فرهنگ و هنر نمناک اشاره میکند انگشتان دست چپ نوازنده در طول دسته حرکت کرده و به وسیله آرشه با دست راست، حرکات رفت و برگشت بر روی سیم ها به صورت افقی کشیده می شود. کمانچه شامل چهار سیم فلزی با ضخامت های مختلف می باشد.
حدودا 3 اکتاو وسعت معمول این ساز می باشد . نت نویسی کمانچه با کلید سل خط دوم حامل صورت گرفته و یک پرده بالاتر از ساز های مضرابی نت نویسی می شود.
توجه : برای مشاهده ویژگیهای یک آموزشگاه موسیقی خوب می توانید مقاله درج شده را مشاهده نمایید.
